Kadınlarda Mesane Sarkması ve İdrar Kaçırma
Op.Dr.Haluk KULAKSIZOĞLU
Her üç kadından birisi ergenlik sonrasında idrar kaçırma şikayeti yaşamaktadır. Bu durum bazen geçici olmasına karşın çoğu zaman kalıcıdır. Özellikle idrar torbasının sarkmasına bağlı olarak idrar kaçırma en sık karşılaşılan durumlardan birisidir. Kadınların yapısal olarak gebelik, kabızlık, sık öksürme, ağır kaldırma ve hormonal bazı nedenlerden dolayı gevşeyen kasların nedeni ile mesane olması gereken yerden aşağıya kaydığında idrar tutma mekanizmaları da çalışmaz hale gelmekte ve idrar kaçırma gerçekleşmektedir.
Günümüzde 20-30 dakikalık basit bir ameliyat tekniği ile dışarıdan bıçak yarası olmadan, hastanın hemen ayağa kalkabileceği şekilde mesane sarkmasına bağlı idrar kaçırma engellenebilmektedir.
Nasıl İdrar Yapıyoruz?
Mesane normal olarak içerisine 500 mL kadar idrar alabilen bir balona benzer. Bu hacime ulaştığında beyine bir sinyal yollar ve boşalması gerektiğini bildirir. Beynimiz bulunduğumuz ortama göre daha fazla tutmamızı veya idrara başlamamızı sağlayan elektrik sinyalleri ile mesanemizi kontrol eder. Dolu mesanenin idrar kaçırmasını engelleyen bir sibop mekanizması bulunur. İşeme emri gelmeden bu mekanizma kapalıdır. Beynimizin idrar yaparbilirsin emri geldikten sonra mesanemizin kasları kasılmaya başlar ve öndeki idrar tutma mekanizması açılarak işeme işlevi gerçekleşir.
İdrarımızı Nasıl Tutuyoruz?
Kadınlarda idrar tutma işlevi için gerekli 3 temel nokta vardır. Birincisi mesanenin içine alabildiği idrar miktarı yani kapasitesidir. Mesane gerginliğe hassas bir organdır. Doldukça kaslar daha da gevşeyerek mesane içerisindeki basıncı belirli bir seviyenin üzerine çıkartmamaya çalışır. Mesanenin algıladığı veya gerçekten içerisine alabildiği idrar miktarının azaldığı durumlarda kişiler sıkışma hissi, sık idrara çıkma ihtiyacı ve hatta istemsiz kaçırmalar bile yaşayabilmektedir. İkinci önemli nokta mesanenin rahim içindeki poziyonudur. Mesanenin aşağıya sarkması durumunda idrar tutma mekanizmalarının çalışması bozulur. Bu durumda da karın içindeki basıncın ve dolayısı ile mesaneye doğru olan basıncın arttığı öksürme, hapşırma, ağır kaldırma, medriven çıkma, kabızlıkda ıkınma gibi durumlarda idrar kaçırma gerçekleşir. Bir diğer nokta ise idrar tutma mekanizmasını çalıştıran kasların gücüdür. Eğer bu kaslarda bir gevşeklik söz konusu olursa o zaman yine istemsiz idrar kaçırmalar oluşabilir.
Normal Mesanenin Özellikleri:
İçerisinde yaklaşık ½ litre kadar idrar alır
Bu doluluğa ulaşmadan önce dolma hissi başlar
Günde ortalama olarak 4-7 defa kadar idrara gitme ihtiyacı olur
Gece sizi idrar yapmak için en fazla birkez uyandırır
Sizin kontrolünüz olmadan idrar kaçırmaz
İşeme sonrasında tamamen boşalır
İdrar hissi oluştuktan sonra belirli bir süre tutabilmenizi sağlar
Ne Zaman Doktora gitmek Gerekir?
Yukarıda mesanenin özellikleri olarak saydığımız maddeleri gerçekleştiremiyorsanız doktora başvurmanız gerekir. Aşağıdaki sorular da sizin tıbbi bir tedavi gereksiniminizi ortaya koyar:
? Güldüğünüzde, öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda idrar kaçırmanız oluyor mu?
? Aniden tuvalete gitme ihtiyacınız oluyor mu?
? İdrar kontrolü için alt bezi veya ped kullanma ihtiyacı hissediyormusunuz?
? Bir yere giderken tuvalet sorunu olacağını düşünüyor ve planlarınızı ona göre mi yapmak zorunda kalıyorsunuz?
? Gündelik işlerinizde veya sabah kalktığınızda idrar kaçırmanız oluyor mu?
Doktora gittiğinizde sizi neler bekliyor?
Doktorunuzun sizin için yapması gereken en önemli nokta idrar sorununuzun tipinin belirlenmesidir. Doğru teşhis konularak yapılan tedaviler sonrasında idrar kaçırma açısından başarı oranı çok yüksektir. Bunun için doktorunuz size kaçırmanızla ilgili detaylı sorular soracaktır. Daha sonra muayenede mesanenizin sarkma durumu, rahim ağzı, dokuların sağlamlığı ve mesanenizin öksürmek gibi işlemler sırasında daha ne kadar sarktığı kontrol edilecektir. Genellike ikinci adım ultrasonografi ile mesanede işeme sonrasında ne kadar idrar kaldığının bakılmasıdır. Ayrıca işeme şikayetlerine neden olabilecek bir enfeksiyon olup olmadığı da tahlil edilecektir.
Bu ilk değerlendirme sonrasında hastaların şikayetlerinin durumuna göre ürodinami adı verilen bilgisayarlı bir ölçüm istenebilir. Ayrıca sizden evde enaz 24 saatlik bir işeme günlüğü doldurmanız istenebilir.
İdrar Kaçırma Tedavi Edilebilir mi?
Evet... Ancak tedavide ilk basamak bu durumun tedavi edilebilir bir sorun olduğunu kabul etmek ve doktora başvurmaktır. İdrar şikayeti ile doktora başvuran hastalardaki başarı oranı yüksektir ve kişiler gündelik hayatlarına dönebilmekte ve yaşam kaliteleri de ciddi oranda artmaktadır.
İlaç Tedavileri
İlaçlar mesanenin kapasitesinin azaldığı veya duyarlılığının arttığı durumlarda kullanılmaktadır. Bu şekilde mesane normal kapasitesini bulmakta ve ani tuvalete sıkışma hissi ve bunun arkasından olan kaçırmalar ortadan kaldırılabilmektedir. Yine aynı şekilde mesanede oluşan çeşitli enfeksiyonlar da benzer şikayetleri tetiklediğinden bunlara yönelik ilaç tedavileri de verilebilmektedir. Ancak mesane sarkması nedeni ile idrar kaçırma durumlarında ilaç tedavileri etkili olamamaktadır.
Cerrahi yöntemler
Sarkan mesanenin olması gerekli yerde kalmasını sağlamak amacı ile basit, etkili ameliyatlar artık başarı ile uygulanabilmektedir. Karında herhangi bir ameliyat izi olmadan vajeniçerisinde yapılan 2-3 cm lik bir kesi ile idrar kaçırma sorununa çözüm olacak bir destek dokusu yerleştirilmektedir. ?Sling? yani askı ameliyatları adı verilen bı yöntemlerle mesanenin karın içindeki basıncın artması sonrasında aşağıya doğru inmesi ve idrar tutma mekanizmalarının bozulması gibi durumların giderilmesi mümkün olabilmektedir. 20-30 dakikalık bir ameliyat sonrasında hasta 1-2 saat içinde yürüyerek evine gidebilmekte ve bir gün içinde normal hayatına dönebilmektedir.
Copyright © 2005 Uzerine.com